Deficyt budżetowy – co to takiego i jakie są jego przyczyny?
11 lipca, 2018Deficyt budżetowy
Deficyt budżetowy ma miejsce, kiedy wydatki z budżetu państwa są wyższe niż wpływy jakie państwo osiąga. Powstają wtedy problemy z finansowaniem wydatków publicznych. Jest to niekorzystne zjawisko, zwłaszcza jeżeli utrzymuje się przez długi czas. Deficyt budżetowy może być pokryty poprzez zwiększenie wpływów budżetowych, np. w wyniku prywatyzacji lub podniesienia podatków. Można go również pokryć przychodami uzyskanymi z pożyczek czy kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych – najczęściej są one zaciągane kiedy deficyt jest wyjątkowo wysoki.
Wyróżnia się kilka rodzajów deficytu budżetowego:
RZECZYWISTY – jest to rzeczywista różnica między wysokością uzyskanych dochodów, a zrealizowanymi wydatkami w roku budżetowym.
STRUKTURALNY – jest to wielkość hipotetyczna obliczana przy założeniu, że gospodarka funkcjonuje przy pełnym wykorzystaniu swoich sił wytwórczych i w takich warunkach następuje realizacja zarówno dochodów, jak i wydatków państwa. Deficyt strukturalny świadczy o stałej nierównowadze występującej w systemie finansów publicznych.
CYKLICZNY – jest to różnica między poziomem deficytu rzeczywistego i strukturalnego. Deficyt cykliczny powoduje tylko krótkoterminowe zmiany w budżecie. Pojawia się również wtedy, gdy poziom produkcji w danym kraju odbiega od swojego potencjalnego poziomu.
Przyczynami powstawania deficytu budżetowego są:
– czynniki powodujące zbyt wysoki poziom wydatków państwowych. Możemy tutaj zaliczyć rozrost struktur organizacyjnych lub rozszerzanie przez władze państwowe kosztownych programów pomocy socjalnej
– czynniki ograniczające wielkość dochodów budżetowych, przede wszystkim z tytułu podatków. Do takich czynników zaliczamy braki w systemie egzekwowania należności podatkowych czy przesadne zmniejszenie wysokości stawek podatkowych.
Rządy starają się zrównoważyć budżet lub utrzymać deficyt budżetowy na niskim poziomie. Planowanie, ustalanie i finansowanie deficytu budżetowego są zadaniem polityki finansowej rządu. Dlatego za stan i kształtowanie się deficytu odpowiadają organy publiczne, ponieważ to one mają uprawnienia do projektowania i prowadzenia polityki finansowej, ograniczania i likwidacji deficytu budżetowego. Polityka finansowa może odnosić się do rozmiaru lub skutków deficytu budżetowego, może być realizowana zarówno w krótkim jak i długim okresie czasu oraz może wynikać ze specjalnego programu rządowego. Może też być przedmiotem bieżących działań finansowych rządu.
